Inteligencja – jakie czynniki wpływają na jej poziom?

Kartezjusz uważał, że ludzki mózg nie może być odpowiedzialny za całe spektrum zachowań. Argumentował to właśnie tym, że, w przeciwieństwie do zwierząt, ludzie posiadają intelekt. Twierdził, że mózg może kontrolować zachowania podobne do tych przejawianych przez zwierzęta, natomiast bardziej zaawansowane zdolności i cechy (takie jak wyższy poziom inteligencji) istnieją w umyśle. Kartezjusz uważał umysł za byt duchowy, połączony za pomocą szyszynki z mózgiem, od którego dostaje polecenia oraz informacje czuciowe. Niestety, pomimo tego, że minęło  niemal 400 lat od śmierci tego francuskiego filozofa, wciąż istnieją ludzie uważający, że umysł jest jednostką niezależną od mózgu.

Czym jest inteligencja?

W artykule na temat podejmowania decyzji podałam jedną z definicji inteligencji – „umiejętność podejmowania rozsądnych decyzji, biorąc pod uwagę wszystkie „za” i „przeciw””. A jak Ty rozumiesz pojęcie „inteligencja”? Encyklopedia PWN definiuje ją tak:

Inteligencja

[łac. intelligentia ‘zdolność pojmowania’, ‘rozum’],

psychol. jedno z najbardziej wieloznacznych pojęć w psychologii odnoszące się do sprawności w zakresie czynności poznawczych; w języku potocznym przez inteligencję rozumie się najczęściej zdolność rozwiązywania problemów praktycznych, zdolności językowe lub kompetencje społeczne;

Encyklopedia PWN

Co to jest IQ?

IQ (ang. intelligence quotient, czyli iloraz inteligencji) to znumeryzowany wynik testu inteligencji, który ma za zadanie określić, jak wypadamy na tle populacji. Są różne skale interpretacji ilorazu, ale wszędzie wynik 100 przyporządkowany jest średniej. Według skali Cattella, IQ wynoszące powyżej 148 punktów oznacza bardzo wysoką inteligencję, a poniżej 51 – znaczne upośledzenie umysłowe. Warto pamiętać, że jest to tylko numer, mierzący naszą inteligencję niesamowicie wybiórczo, gdyż istnieją przeróżne jej rodzaje: inteligencja emocjonalna, logiczna, muzyczna, interpersonalna, językowa… Trzeba mieć zatem na uwadze, że współczynnik IQ nie daje pełnowymiarowego obrazu intelektu danej osoby.

Co ma wpływ na rozwój inteligencji?

Nature vs. nurture

„Nature versus nurture”, czyli w wolnym tłumaczeniu: biologia czy środowisko, to naukowy spór o to, czy większy wpływ na jakieś zjawisko ma natura, czy wychowanie. Zjawiskami, w których kontekście używa się tego sformułowania, są najczęściej kwestie psychologiczne. Wiadomo, że w większości przypadków wpływ jest dzielony, gdyż zarówno geny, jak i otoczenie mają wiele do powiedzenia. Niemniej jednak, zawsze znajdą się zwolennicy preferujący jedną z opcji, uważający ją za słuszniejszą.

Geny, odżywienie

Debata „nature vs. nurture” nie omija tematu inteligencji. Temat ten budzi wiele emocji z oczywistych powodów. Każdy podświadomie zastanawia się, na ile ważne są genetyczne predyspozycje, a na ile istotne jest wychowanie, zainteresowania, czy otoczenie. Skąd wiadomo, że geny mają taki wpływ na inteligencję? Stąd, że bliźnięta mają podobny poziom IQ, nawet jeśli były rozdzielone przy urodzeniu. Dodatkowo wiemy, że, oprócz genów (na które wpływu nie mamy), najskuteczniejszą bazą do rozwoju wysokiego poziomu inteligencji jest zapewnienie dziecku najlepszych składników odżywczych: zarówno podczas ciąży i niemowlęctwa, ale także w późniejszych etapach rozwoju.

Kiedy dzieci z bardzo ubogich rodzin, które nie mogły im zapewnić wartościowego odżywienia, były przenoszone do środowisk bogatszych i uprzywilejowanych, zauważano znaczący wzrost ich poziomu na skali IQ. Uważa się, że jedną z przyczyn tego zjawiska jest właśnie znacznie lepsze odżywienie organizmu. Kolejnymi, również istotnymi, są: przeciętnie mniejsza ilość stresu oraz większa stymulacja środowiskowa.

Wydajność przekazywania sygnału między neuronami

To, jak łatwo i szybko komunikują się ze sobą nasze neurony, może mieć naprawdę ogromny wpływ na naszą intelektualną skuteczność. Wpływa to między innymi na płynność, z jaką porozumiewają się ze sobą różne obszaru mózgu. Można powiedzieć, że „myślimy wtedy szybciej”. Co ujemnie wpływa na tę wydajność? Na pewno odwodnienie, głód, zmęczenie i niewyspanie oraz różnego typu choroby – zarówno fizyczne, jak i psychiczne.

Wykształcenie rodziców

To, jak wykształceni są rodzice, wydaje się mieć również ogromny wpływ na iloraz inteligencji dziecka. Wykształcenie ojca jest istotne, ale jako że to matki społecznie częściej zajmują się opieką nad młodszym pokoleniem, to ich oddziaływanie jest bardziej wpływowe.

Jestem bardzo ciekawa, co Wy uważacie na ten temat. Podzielcie się tym w komentarzu, a potem lećcie podziękować rodzicom za swoje IQ 😉

Genialnego dnia!